Với tên viết tắt tiếng Anh là PAPI, chỉ số hiệu quả quản trị và hành chính công cấp tỉnh ở Việt Nam là công cụ giúp người dân giám sát hiệu quả chính quyền trong thực thi chinh sách đến cấp cơ sở. Sau khảo sát thí điểm vào năm 2009 và thực hiện với quy mô lớn vào năm 2010, khảo sát PAPI đã được tiến hành trên phạm vi toàn quốc từ năm 2011.
PAPI tập trung thu thập ý kiến người dân cả nước qua khảo sát xã hội học với quy mô lờn. 12 năm qua, ở Việt Nam đã có 146.233 lượt người được lựa chọn ngẫu nhiên để tham gia vào đánh giá từ trải nghiệm tương tác với các cấp chính quyền thông qua nghiên cứu PAPI. Từ năm 2018 đến nay, nghiên cứu do Bộ Ngoại giao và Thương mại Australia (DFAT), Đại sứ quán Ireland và UNDP tại Việt Nam đồng tài trợ.
Chỉ số PAPI là thước đo định lượng thường niên về hiệu quả hoạt động của bộ máy chính quyền từ trung ương đến các địa phương, nó cung cấp dữ liệu và dẫn chứng phản ánh hiệu quả hoạt động của bộ máy công quyền trong những lĩnh vực nội dung gốc, đó là(i) sự tham gia của người dân ở cơ sở; (ii)tính công khai minh bạch trong việc ra quyết định; (iii)trách nhiệm giải trình với người dân;(iv) việc kiểm soát tham nhũng trong khu vực công; (v)thủ tục hành chính công và (vi) cung ứng dịch vụ công. Từ năm 2018, PAPI được bổ sung thêm 2 chỉ số mới đó là(vii) quản trị môi trường và (viii) quản trị điện tử.
Sau 12 năm hinh thành và phát triển, chương trình nghiên cứu PAPI ngày càng khẳng định vai trò là một trong những động lực đổi mới nền quản trị quốc gia và nền hành chính công dựa trên thực chứng với sự tham gia trực tiếp của người dân và lấy dân làm trung tâm.Trong bối cảnh 2020 là năm cuối cùng của chính quyền các cấp giai đoạn 2016-2021, những phát hiện từ báo cáo PAPI 2020 có giá trị thông tin quan trọng đối với các cấp chính quyền về nhu cầu và kỳ vọng của người dân. Bài viết tổng hợp một số nội dung cơ bản của báo cáo này.
Chỉ số Hiệu quả Quản trị và Hành chính Công năm 2020 vấn đề nổi bật
Báo cáo Chỉ số Hiệu quả Quản trị và Hành chính Công cấp tỉnh năm 2020, được công bố ngày 14 tháng 4 năm 2021 tại Hà Nội cho thấy, hiệu quả quản trị và hành chính công trong nhiệm kỳ 2016-2021 của Chính phủ liên tục được cải thiện.
Báo cáo PAPI 2020 được hình thành gồm 3 chương. Chương 1 trình bày kết quả phân tích tổng quan hiệu quả quản trị và hành chính công ở cấp quốc gia, dựa trên ý kiến của người dân tham gia khảo sát. Báo cáo đã nêu bật vấn đề người dân mong muốn và Chính phủ cần tập trung giải quyết. Tác động của đại dịch Covid-19 đã ảnh hưởng bất lợi đến hiệu quả và quản trị hành chính công trong năm 2020. Chương này cũng chia sẻ kết quả phân tích một số yếu tố tác động tới cử tri bầu chọn đại biểu Quốc Hội và Hội đồng Nhân dân các cấp
Chương 2 đi sâu đánh giá về những trải nghiệm của người dân tạm trú được lựa chọn ngẫu nhiên ở 6 tỉnh, thành phố có tỉ suất nhập cư lớn, về hiệu quả quản trị và cung ứng dịch vụ công, đồng thời phân tích những động lực thúc đẩy dòng người di cư.
Chương 3 giới thiệu kết quả đánh giá hiệu quả quản trị và hành chính công ở cấp độ chỉ số lĩnh vực, nội dung thành phần và tiêu chí đánh giá. Cuối chương này, các nhà nghiên cứu đã trình bày số liệu tổng hợp, cung cấp cho lãnh đạo và những người họat động thực tiễn bức tranh tổng hợp về những gì từng địa phương làm được và cần cải thiện để người dân hài lòng.
PAPI 2020 đã cung cấp một bức tranh tổng quát về các Chỉ số nội dung của 63 tỉnh/thành phố bằng cách tính tổng điểm của 8 chỉ số nội dung. Qua điểm số PAPI tổng hợp, các địa phương có thể nắm bắt được đâu là những vấn đề người dân hài lòng hoặc chưa hài lòng,
Theo báo cáo, trong năm 2020 không có địa phương nào nằm trong nhóm đạt điểm cao nhất ở cả tám chỉ số nội dung.Phần lớn các tỉnh, thành phố đạt điểm cao nhất tập trung ở khu vực phía Bắc và miền Trung. Trong khi các tỉnh đạt điểm thấp hơn lại tập trung chủ yếu ở Tây Bắc,Tây Nguyên và Nam Trung Bộ. Kết quả phân tích cho thấy, chỉ có tỉnh Thái Nguyên cải thiện được điểm số ở 6 chỉ số nội dung; hai tỉnh Bắc Ninh và Bình Định cải thiện ở 5 chỉ số; ba tỉnh, thành phố là HàNội, Hải Phòng và Đồng Tháp cải thiện ở 4 chỉ số. Điểm của Cần Thơ giảm ở 5 chỉ số nội dung và điểm của sáu tỉnh Sơn La, Khánh Hòa, Ninh Thuận, Lâm Đồng, Bình Dương và Bến Tre giảm ở 4 chỉ số nội dung.
Báo cáo PAPI 2020 nhấn mạnh trải nghiệm của người dân đối với hiệu quả hoạt động của các cấp chính quyền trong quản trị, hành chính và cung ứng dịch vụ công. Theo đó, kể từ năm 2016, lĩnh vực kiểm soát tham nhũng được cải thiện đáng kể, trách nhiệm giải trình cũng từng bước được cải thiện trong nhiệm kỳ từ năm 2016 đến 2021. Đặc biệt, ngày càng có nhiều người tương tác với chính quyền cơ sở, nhất là với trưởng thôn hoặc tổ trưởng dân phố và đại biểu Hội đồng nhân dân. Tuy nhiên. điểm số của lĩnh vực tham gia của người dân ở cấp cơ sở (nội dung 1) và Thủ tục hành chính công (nội dung thứ 5) có sự giảm sút.
Quảng Ninh tỉnh vươn lên dẫn đầu cả nước về chỉ số PAPI2020
PAPI 2020 đã làm rõ sự tham gia của người dân và những nỗ lực chống tham nhũng, những vấn đề này có mối liên hệ tích cực với hiệu quả phòng chống đại dịch COVID-19.Trước thềm bầu cử Quốc hội và Hội đồng nhân dân năm 2021, Báo cáo đã có những phân tích về sự lựa chọn của cử tri khi bầu ứng cử viên cho các vị trí dân cử ở cấp quốc gia và cấp tỉnh. Kết quả cho thấy, cử tri có xu hướng chọn ứng cử viên nam hơn ứng cử viên nữ, nhất là khi bầu chọn trưởng thôn, tổ trưởng tổ dân phố. Ngoài ra, cử tri có xu hướng chọn ứng cử viên nam đã lập gia đình hơn là nữ khi có cùng điều kiện.
Báo cáo PAPI 2020 đã chỉ ra những lĩnh vực mà phụ nữ quan tâm khác với nam giới. Phụ nữ quan tâm nhiều hơn đến công tác xóa đói giảm nghèo, chăm sóc sức khỏe và giáo dục. Phụ nữ ít tham gia vào quá trình ra quyết định ở địa phương và ít được tiếp cận với Internet cũng như dịch vụ chính phủ điện tử. Những khác biệt này cũng chứng tỏ sự cần thiết phải có đại diện công bằng trong các cơ quan dân cử.
Hơn 14.700 người dân đã được phỏng vấn cho PAPI 2020, là số lượng tham gia đông nhất kể từ khi khảo sát được thực hiện trên toàn quốc vào năm 2011. Đây cũng là lần đầu tiên thu thập ý kiến của người dân đăng ký tạm trú. Hơn 300 người di cư đã được khảo sát tại sáu tỉnh và thành phố trực thuộc Trung ương là Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Bắc Ninh, Đà Nẵng, Đồng Nai và Bình Dương là những địa phương có đông người nhập cư.
Đáng chú ý là, thông tin do người dân nhập cư cung cấp giúp các cấp chính quyền hiểu rõ hơn tác động của di cư trong nước đối với hiệu quả quản trị và hành chính công của mình. Phân tích cho thấy, người dân di cư thường là phụ nữ, có ít tài sản với xu hướng nghèo và thu nhập thấp hơn so với người dân thường trú. Do đó, trải nghiệm của người di cư khác so với người dân thường trú trong cùng một địa bàn dân cư. Dữ liệu này quan trọng trong việc xây dựng các giải pháp quản trị bao trùm, để người dân di cư không bị bỏ lại phía sau.
Cũng như nhiều năm trước, Báo cáo PAPI 2020 cung cấp kết quả chi tiết về hiệu quả hoạt động của các tỉnh dựa trên tám chỉ số nội dung cũng như điểm PAPI tổng hợp. Báo cáo PAPI 2020 bao gồm tất cả kết quả của nội dung thành phần và chỉ tiêu cụ thể. Để đáp ứng những quan tâm và kỳ vọng của người dân, các tỉnh, thành phố cần tìm hiểu phân tích sâu những kết quả này, thay vì chỉ so sánh điểm số tổng hợp.
PAPI 2020 từ góc nhìn chính khách
Phát biểu khai mạc tại lễ công bố báo cáo, Đại diện thường trú UNDP tại Việt Nam Caitlin Wiesen nhấn mạnh “Những phát hiện nghiên cứu nổi bật từ Báo cáo PAPI 2020 là hiệu quả hoạt động của chính quyền địa phương trong hai nhiệm kỳ 2011-2016 và 2016-2021; trải nghiệm tiếp cận dịch vụ công của người dân tại các tỉnh tiếp nhận nhiều người nhập cư và quan điểm của cử tri về vai trò lãnh đạo của phụ nữ. Được công bố đúng vào thời điểm Chính phủ bắt đầu một nhiệm kỳ mới, PAPI 2020 cung cấp dữ liệu sâu rộng về trải nghiệm của người dân trong quá trình tương tác với bộ máy chính quyền các cấp ở 63 tỉnh, thành phố. Đây cũng là thước đo quan trọng để các tỉnh, thành phố xem xét và cải thiện hơn nữa hiệu quả hoạt động trong tám lĩnh vực quản trị và hành chính công”.
Chia sẻ về những vấn đề được đề cập trong báo cáo, Robyn Mudie,Đại sứ Australia tại Việt Nam ghi nhận“Tôi vui mừng nhận thấy có sự cải thiện trong hiệu quả quản trị và hành chính công cấp tỉnh. Sự cải thiện này có thể góp phần giúp Việt Nam ứng phó thành công với đại dịch COVID-19. PAPI 2020 cho thấy có tương quan tích cực giữa quản trị tốt và hiệu quả trong ứng phó với đại dịch. Nói cách khác, quản trị rất quan trọng. Thời gian tới, với quản trị công tốt, Việt Nam sẽ ứng phó hiệu quả với những tình huống khẩn cấp bất ngờ khác.”
Để thu hẹp khoảng cách giữa người dân thường trú và di cư trên cùng một địa bàn, Đại diện UNDP tại Việt Nam, Caitlin Wiesen lưu ý“, việc tiếp nhận người di cư trong nước cần tập trung giải quyết nhu cầu về thông tin và những mong đợi của mọi người dân, cả thường trú và tạm trú. Nỗ lực xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và cấp thẻ căn cước công dân số hóa là những bước đi đúng hướng của Chính phủ. Một mã số nhận dạng thống nhất sẽ tạo điều kiện cho người dân có thể tiếp cận quản trị và dịch vụ công một cách bình đẳng, bất kể nơi cư trú nào của họ trong phạm vi Việt Nam”.
Chia sẻ về chủ đề giới, John McCullagh, Đại sứ Ireland tại Việt Nam, cho biết: “Phụ nữ tham gia các vai trò lãnh đạo trong khu vực cônglà cần thiết vì quan điểm và tiếng nói của họ trong quá trình ra quyết định rất quan trọng. Chúng tôi hy vọng phụ nữ Việt Nam sẽ tham chính bình đẳng với nam giới để có thể đại diện cho lợi ích của phụ nữ. Bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ là lĩnh vực ưu tiên của Đại sứ quán Ireland trong quá trình xây dựng quan hệ đối tác với chính phủ Việt Nam, các tổ chức đa phương và xã hội dân sự.”
Phát biểu trong lễ công bố báo cáo, thay mặt cộng đồng dân cư Việt Nam, Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc, T.S Nguyễn Hữu Dũng bày tỏ“Chúng tôi kỳ vọng PAPI sẽ tiếp tục cung cấp dữ liệu cần thiết và đáng tin cậy về hiệu quả công tác điều hành, quản lý nhà nước và cung ứng dịch vụ công của các cấp chính quyền, thúc đẩy trách nhiệm giải trình của các cấp và đóng góp đáng kể vào quá trình đổi mới tư duy, hướng tới quản trị công hiện đại và đổi mới chính sách dựa trên dẫn chứng từ thực tiễn.”.
Thay cho lời kết
Nhiều năm qua, PAPI đã trở thành công cụ hữu hiệu để thu thập cảm nhận và trải nghiệm của người dân về cách thức thực thi chính sách và ứng phó của chính quyền trước những sự kiện mang tính thời sự. Năm 2020, mặc dù chịu ảnh hưởng nặng nề của thiên tai và dịch bệnh, song PAPI vẫn tiếp tục tạo ra những tác động và sự thay đổi. Đến nay đã có tới 62/63 tỉnh thành phố đã lập kế hoạch, có những chỉ thị, nghị quyết nhằm cải thiện và thực thi tốt hoạt động này. Những phát hiện của PAPI ngày càng được nhắc tới và sử dụng nhiều hơn ở các cấp lãnh đạo và trong các tổ chức kinh tế-xã hội. Chỉ số PAPI tạo lập được chỗ dứng vững vàng trong công luận và trở thành một hệ thống chỉ báo, giám sát công bằng, tập trung và có chất lượng phục vụ cho việc đổi mới hoạt động điều hành, quản lý nhà nước và cung cấp các dịch vụ công. Hy vọng sau công bố báo cáo năm nay, PAPI sẽ tiếp tục cung cấp những dữ liệu cần thiết và đáng tin cậy hơn để góp phần thiết thực vào quá trình đổi mới tư duy, hướng tới quản trị công hiện đại và đổi mới chính sách dựa trên cơ sở thực tiễn ở Việt Nam./.
Nguồn tham khảo
PAPI 2020, Chỉ số hiệu quả quản trị và hành chính công cấp tỉnh ở Việt Nam; UNDP 2020
Thông cáo báo chí: Quản trị công từng bước được cải thiện góp phần nâng cao lòng tin của người dân và phòng chống COVID-19 hiệu quả, Hà Nội 14 thánh 4 năm 2021
Địa chỉ liên lạc Lê Thành Ý 19b/668 Đường Lạc Long Quân, Quận Tây Hồ Hà Nội
Mob 0829848231; Email Lethanhy 05@gmail.com
